نەخۆشی چەوری جگەر چییە؟

باسک نێت – گۆشەی تەندروستی

جگەر ئەندامێکی سەرەکییە و دەکەوێتە لای ڕاست لە ژێر قەفەزی بڕبڕەی پشتەوە. چەندین ئەرکی گرنگ لە جەستەدا ئەنجام دەدات، وەک جیاکردنەوەی ماددە خۆراکیەکان و پاشماوەکان کە بە کۆئەندامی هەرسدا تێدەپەڕن. هەروەها زەرداو بەرهەم دەهێنێت کە یارمەتیدەرە لە هەرسکردنی خۆراک و دەرهێنانی ژەهر لە جەستەدا.

نەخۆشی چەوری جگەر چییە؟

نەخۆشی چەوری جگەر حاڵەتێکە بەهۆی کۆبوونەوەی چەوری زیادە لە جگەردا. جگەر بە شێوەیەکی سروشتی بڕێک چەوری تێدایە، بەڵام کاتێک ڕێژەیەکەی لە 5-10% زیاتر دەبێت بە نەخۆشی چەوری جگەر پۆلێن دەکرێت.

زۆربەی حاڵەتەکانی نەخۆشی چەوری جگەر هیچ کێشەیەکی گەورە دروست ناکات، بەڵام لە هەندێک کەسدا (نزیکەی یەک لەسەر سێ) دەبێتە هۆی تێکچوونی جگەر.

نەخۆشی چەوری جگەر لەم قۆناغانەدا گەشە دەکات: ١.

Steatohepatitis: جگەر ئاوساوە یان هەوکردن دەبێت و شانەکانی زیانیان پێدەگات.

ڕیشاڵی: کاتێک جگەر تێکدەچێت، شانەکانی پەڵە دەست دەکەن بە دروستبوون.

نەخۆشی سیرۆزیس: بڕێکی زۆر شانەی پەڵە هەیە کە جێگەی شانە تەندروستەکان دەگرێتەوە.

خۆشبەختانە دەتوانرێت ڕێگری لە نەخۆشی چەوری جگەر بکرێت یان پێچەوانە بکرێتەوە بە گۆڕینی شێوازی ژیانت.

نەخۆشى جگەر

کاتێک جگەر زیانێکی زۆری پێدەگات، دەبێتە هۆی دروستبوونی پەڵە کە پێی دەوترێت سیرۆزیس. لەگەڵ زیادبوونی ڕێژەی پەڵە و جێگرتنەوەی شانە تەندروستەکانی جگەر، کارکردنی جگەر لاواز دەبێت. ئەمەش دەبێتە هۆی لەکارکەوتنی تەواوەتی جگەر یان شێرپەنجەی جگەر.

جۆرەکانی نەخۆشی چەوری جگەر

دوو جۆری سەرەکی نەخۆشی چەوری جگەر بریتین لە:

نەخۆشی چەوری جگەر کە پەیوەندی بە کحولەوە نییە: ئەمە حاڵەتێکی باو و ئاساییە کە بەهۆی کۆبوونەوەی چەوری زیادە لە جگەردا دروست دەبێت. هۆکارەکانی وەک زیادبوونی کێش و تووشبوون بە نەخۆشی شەکرە ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشییەکە زیاد دەکەن.

نەخۆشی جگەری چەوری پەیوەست بە کحولەوە: ئەمەش بەهۆی زیادەڕۆیی لە خواردنەوەی کحولەوە دروست دەبێت. کحول مادەیەکی زیانبەخشە و زیان بە جگەر دەگەیەنێت، بە تێپەڕبوونی کات جگەر ناتوانێت ئەو زیانانە چاک بکاتەوە کە دەیگەیەنێت. پەڵە دروست دەبێت کە دەبێتە هۆی لەکارکەوتنی جگەر یان شێرپەنجەی جگەر. ئەم حاڵەتە زیاتر لەو کەسانەدا بڵاو دەبێتەوە کە هۆکاری مەترسی تووشبوونیان بە نەخۆشی جگەر هەیە، وەک کێشی زیادە یان تووشبوون بە نەخۆشی شەکرە.

کێ زۆرترین مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی چەوری جگەر:

ئەو کەسانەی بەدەست قەڵەویەوە دەناڵێنن

ئەو کەسانەی کە ڕێژەی چەوری ورگیان زۆرە

ئەوانەی بەدەست بەرزی پەستانی خوێنەوە دەناڵێنن

نەخۆشانی شەکرە

ئەو کەسانەی کە کۆلیسترۆڵیان بەرزە

ژنانی دوای وەستانی سوڕی مانگانە.

هۆکارەکانی نەخۆشی چەوری جگەر

کێشی زیادە

هەبوونی نەخۆشی شەکرەی جۆری دووەم

بەرزی پەستانی خوێن، بەرزی کۆلیسترۆڵ، یان بەرگری ئەنسۆلین

هەندێک دەرمانی نوسراو.

نیشانەکانی نەخۆشی چەوری جگەر

نەخۆشی چەوری جگەر هیچ نیشانەیەک لە زۆربەی کەسەکاندا دروست ناکات. ئەم نیشانانەی خوارەوە هەندێک جار لە حاڵەتە پێشکەوتووەکانی نەخۆشییەکەدا دەردەکەون:

ئازاری سک یان پڕبوون

هێڵنج

نەمانی ئارەزووی خواردن و دابەزینی کێش

لاوازی گشتی

زەردبوونی پێست و سپیبوونی چاو (زەردوویی)

ئاوسانی سک و قاچەکان

ماندوێتی زۆر
…
کەسی ئازیز خوێنەری خۆشەویست، جگەرت ئەندامێکی گرنگی جەستەی بەرێزتانە ئێمە هانت نادەین بڵێین وەرە عیلاجت بدەینێ، بەڵام ناشبێت پشتگوێی بخەیت، یەکەم چارەسەر بریتیە لەگۆڕینی شێوازی خواردن و خواردنەوە و خەوتن و جووڵەت، دواتر عیلاجی کیمیایی بەکار دەهێنیت تەشریف ببە بۆ لای پزیشک، بەچارەسەری گیایی چارەسەری دەکەیت لەخزمەتتانداین ئەگەر بەئێمە رازی بن، دەیان و سەدان سەنتەر و شوێنی گیادەرمانی دیکە هەن، گرنگ ئەوەیە جگەرت پشتگوێ مەخە.
…
کۆتا شت عەرزتانی بکەین مرۆڤ سەلیقە جوان لەهەر شوێنێک بێت جێ دەستی دیارە، دەمانەوێت بزانین جێ دەستی بەرێزت چییە بۆ ئەم پۆستە؟